آی او تی (IOT) یا اینترنت اشیا چیست؟
در جهان امروز عواملی مانند در دسترس بودن اینترنت با پهنای باند زیاد، کاهش هزینه‌های اتصال به اینترنت و بیشتر شدن دستگاه‌هایی که قابلیت وصل شدن به وای فای را دارند، همگی باعث شده‌اند تا اینترنت اشیا به طور فزاینده‌ای مورد بحث و بررسی قرار‌گیرد. این مفهوم در آینده‌ای نه چندان دور بر نحوۀ زندگی و کار ما نیز تأثیر خواهد‌گذاشت. اینترنت اشیا با سرعت زیادی در حال گسترش است اما تعداد زیادی از افراد هنوز آشنایی چندانی با این مفهوم ندارند. هر چند تعریف کردن آی او تی (IOT) یا اینترنت اشیا سخت و پیچیده به نظر می‌رسد اما در این مقاله قصد داریم آن را به زبانی ساده برای شما توضیح دهیم و کاربردهای اینترنت اشیا را برای شما بیان کنیم. برای آشنایی بیشتر با آی او تی (IOT) یا اینترنت اشیا با ما همراه باشید.
آی او تی (IOT) یا اینترنت اشیا چیست؟
IOT مخفف کلمۀ Internet of things شامل تمام چیزهایی است که به اینترنت متصل می‌شوند. از تلفن‌های همراه گرفته تا ماشین‌های لباسشویی، هدفون، لامپ‌های هوشمند و… همگی جزئی از اینترنت اشیا هستند. در اینترنت معمولی، داده‌ها توسط یک فرد ایجاد شده و با دیگر افراد به اشتراک گذاشته می‌شوند. از داده‌های تولید شده توسط افراد می‌توانیم برای بهبود و توسعه زندگی روزمره در زمینه‌های مختلف استفاده کنیم. در اینترنت اشیا نیز تمامی چیزهایی که قابلیت متصل شدن به اینترنت را دارند داده‌هایی را ایجاد می‌کنند و بدون دخالت انسان آن‌ها را تغییر داده و با دیگر اشیا به اشتراک می‌گذارند. به عبارتی دیگر، اینترنت اشیا به مجموعه‌ای از گجت‌های الکترونیکی گفته می‌شود که می‌توانند بدون دخالت انسان داده‌های خود را تولید و تبادل کنند.
اینترنت اشیا چگونه کار می‌کند؟
در ابتدا برای عمل کردن اینترنت اشیا باید روشی برای متصل شدن دستگاه‌ها به یکدیگر وجود داشته باشد. دستگاه‌های هوشمند می‌توانند از طریق راه‌های مختلفی مانند وای‌فای، بلوتوث، zig bee و… به هم‌دیگر متصل شوند. پس از اتصال، دستگاه‌ها می‌توانند داده‌ها را با یکدیگر به اشتراک بگذارند. به طور کلی اینترنت اشیا یک رابط کامل بین دو دستگاه بدون دخالت انسان است. در قدم بعدی داده‌های تولیدی دستگاه‌ها جمع آوری شده و از طریق تجزیه و تحلیل داده‌ها تصمیم‌گیری می‌شود.
برای درک بهتر چگونه کار کردن اینترنت اشیا چند مثال از روش نحوۀ کارکردن اینترنت اشیا در دنیای واقعی را برای شما می‌آوریم. فرض کنید در حال رفتن به یک جلسه مهم هستید، با استفاده از اینترنت اشیا اتومبیل شما می‌تواند به تقویم شما دسترسی پیدا کند و بهترین مسیر را برای شما انتخاب کرده و از راهی که کمترین ترافیک را دارد شما را به جلسه برساند. و یا زمانی که ساعت زنگ دارتان، ساعت 6 شما را بیدار می کند با استفاده از اینترنت اشیا بلافاصله قهوه شما نیز در دستگاه قهوه ساز حاضر شود. با استفاده از داده‌هایی که دستگاه‌ها ارسال و جمع آوری می‌کنند زندگی برای انسانها راحت‌تر می‌شود.
در ادامه یکی از مشکلاتی که در ارتباط اشیا باهم وجود دارد مختلف بودن زبان بین دستگاه‌ها است. داده‌هایی که از هر دستگاه به دستگاه دیگر ارسال می شود ممکن است متفاوت باشد و به همین دلیل لازم است دستگاه‌ها بتوانند داده‌های ارسال شده را رمز‌گشایی کنند. بهترین راهکار برای حل این مشکل و برقراری ارتباط استفاده از یک دستگاه مفسر(interpreter) است. دستگاه‌های مفسر با دانستن زبان‌های مختلف می‌توانند با همه دستگاه‌ها با زبان‌های مختلف ارتباط برقرار کنند.
چه تعداد دستگاه به آی او تی متصل است؟
بر اساس اعلام وب سایت Statista، در سال ۲۰۱۸ نزدیک به ۲۳ میلیارد گجت الکترونیکی متصل به اینترنت همراه یا IOT وجود داشت. پیش‌بینی می‌شد که تا سال ۲۰۲۰، تعداد ۳۱ میلیارد از این وسیله داشته باشیم. همچنین انتظار می‌رود که تا سال ۲۰۲۵ نیز نزدیک به ۷۵ میلیارد دستگاه متصل داشته باشیم که در قالب اینترنت اشیا با یکدیگر در ارتباط باشند.
مزیت‌های استفاده از اینترنت اشیا
در سال‌های آینده استفاده از آی او تی (IOT) یا اینترنت اشیا گسترده‌تر خواهد شد پس لازم است دلایل استفاده از آن را بدانیم. آی او تی قادر به انجام کارهایی بوده که انجام دادن آن‌ها توسط انسانها سخت و وقت‌گیر است. در ادامه نیز به برخی مزیت‌های استفاده از IOT اشاره می‌کنیم.
صرفه جویی در زمان
یکی از مزیت‌های اصلی استفاده از اینترنت اشیا سرعت بالای دستگاه‌ها در دریافت، پردازش و ارسال داده‌ها است. زمانی که شما پیامی را برای فردی ارسال می‌کنید ممکن است زمان زیادی طول بکشد تا فرد مورد نظر اطلاعات دریافتی را پردازش کرده و به درخواست شما پاسخ دهد. اما دستگاه‌های متصل به اینترنت همراه با بیشترین سرعت و کمترین اتلاف وقت اطلاعات ورودی را تجزیه و تحلیل می‌کنند. این مزیت اینترنت اشیا باعث می‌شود تا در مدت زمان کوتاهی حجم زیادی از اطلاعات را تجزیه تحلیل کرده و برای بالابردن رفاه و کیفیت زندگی از آن‌ها استفاده کنیم.
مدیریت بهتر داده‌ها
زمانی که انسانها در تجزیه تحلیل داده‌ها نقش داشته باشد امکان بروز خطای انسانی نیز وجود خواهد داشت. اما دستگاه‌های هوشمند می‌توانند با احتمال کمترین بروز خطا داده‌ها ارسال و دریافت کنند. همچنین احتمال خستگی و فرسودگی روانی در دستگاه‌های متصل به آی او تی وجود ندارد. بنابراین گجت‌های هوشمند با تمام کارایی خود می‌توانند داده‌ها را مدیریت کنند. در سال‌های آینده نیز ماشین‌ها در مقایسه با انسانها در مدیریت داده بهتر عمل خواهند کرد.
تنظیم خودکار
اینترنت اشیا به ما این امکان را می‌دهد تا بتوانیم گجت‌های الکترونیکی هوشمند را به طور خودکار تنظیم کنیم. زمانی که تنظیمات خاصی بر روی اشیا اعمال شود فرآیند مورد نظر به سادگی و به صورت خودکار قابل دسترسی خواهد بود. برای مثال با تنظیم کردن خودرو‌های هوشمند می‌توانیم از بروز حادثه‌های خطرناک جلوگیری کنیم. زمانی که خودرو شما بر روی تنظیمات خاصی قرار گرفته باشد با تبادل همزمان داده‌ها مانع از بروز رفتار‌های ناگهانی شده و به صورت خودکار واکنش مناسب را نشان می‌دهد.
چالش‌های پیش روی IOT
با وجود مزیت‌های بی شماری که اینترنت اشیا برای ما فراهم می‌آورد همچنان با چالش‌ها و مشکلاتی نیز روبرو است. در ادامه به برخی از این مشکلات می‌پردازیم.
وجود زبان متفاوت
یکی از مشکلات مهمی که اینترنت اشیا وجود زبان‌های متفاوت در دنیای دیجیتالی است. متأسفانه یک دستگاه نمی‌تواند از تمام زبان‌ها پشتیبانی کند به همین دلیل دو دستگاه تنها زمانی که زبان مشترک باهم داشته باشند قادر خواهند‌بود تا باهم ارتباط برقرار کرده و به تجزیه تحلیل داده‌ها بپردازند.
امنیت داده‌ها
آی او تی تازمانی می‌تواند در زندگی افراد کاربردی باشد که امنیت داده‌ها حفظ شود. متأسفانه شبکۀ اینترنت اشیا امنیت کافی و لازم را برای محافظت از داده‌ها ندارد. افراد سود‌جو می‌توانند با وارد شدن به این شبکه، داده‌های اشیا را دستکاری کرده و تغییر دهند. این تغییرات می‌تواند منجر به بروز مشکلاتی بزرگ و جبران ناپذیر شود.
عدم کارکرد دستگاه‌ها
با اینکه دستگاه‌ها در مقایسه با انسانها خطای کمتری انجام می‌دهند اما ایجاد مشکلات در سخت‌افزار و نرم‌افزار دستگاه‌های هوشمند می‌تواند مشکلاتی را به وجود بیاورد. همچنین وقتی یک دستگاه درون شبکه با مشکل مواجه می‌شود داده‌هایی که ارسال می‌کند دستگاه‌های دیگر را نیز دچار مشکل خواهد کرد. در نتیجه با عدم کارکرد صحیح یک دستگاه شبکۀ گسترده‌ای از اشیا نیز دچار مشکل خواهند شد.
حفظ حریم خصوصی
حفظ حریم خصوصی برای کاربران اهمیت زیادی دارد. زمانی که دستگاه‌ها اطلاعات را در سطح شبکه پخش می‌کنند ممکن است حریم خصوصی افراد به خطر بیافتد. هر آنچه به اینترنت متصل می‌شود امکان هک شدن آن نیز وجود دارد. به همین دلیل بسیاری از افراد به دلیل امنیت پایین اینترنت اشیا، از آن استفاده نمی‌کنند.
تولید داده انبوه
اطلاعات و داده‌های دریافتی زمانی سودمند خواهند بود که بتوانیم به درستی آن‌ها را ردیابی کرده و تجزیه تحلیل کنیم. با استفاده از IOT شاهد مقادیر زیادی از داده‌ها خواهیم بود بنابراین باید راهی برای ذخیره و تحلیل داده‌های کشف شده پیدا کنیم.
چه کارهایی می‌توانید با اینترنت اشیا انجام دهید؟
اکنون که با مفهوم آی او تی آشنا شدیم، می‌توانیم به کاربرد آن در زندگی روزمره بپردازیم. یکی از کاربردهای اینترنت اشیا در خانه‌های هوشمند است. برای مثال زمانی که شما صاحب یک خانه هوشمند باشید می‌توانید به سادگی سیستم گرمایشی و سرمایشی و… را از راه دور کنترل کنید. خودورهای هوشمند نیز بخشی از اینترنت اشیا را تشکیل می‌دهند که می‌توانند با تبادل داده از بروز حوادث و مشکلات جلوگیری کنند.
از دیگرکاربرد‌های آی او تی می‌توان به استفاده در سیستم‌های امنیتی و دوربین‌های مداربسته، در شهر‌ها و کنترل ترافیک، بررسی سلامت افراد و… اشاره کرد. با گذشت زمان IOT نقش پررنگ‌تری در زندگی ما خواهد داشت و در بسیاری از بخش‌های زندگی شاهد کاربرد اینترنت اشیا خواهیم بود. زبیکس به عنوان برترین مانیتورینگ جهان از نسخۀ 5.2 به بعد نسبت به این موضوع واکنش داده و قرار است به زودی از این امکان در سیستم مانیتورینگ خود استفاده کند. اگر هنوز هم با زبیکس آشنایی ندارید پیشنهاد می‌کنیم حتما مقاله سیستم مانتورینگ زبیکس را مطالعه کنید.
سخن پایانی
اینترنت اشیا به تبادل اطلاعات بین دستگاه‌های هوشمند گفته می‌شود که موضوعی بی پایان و بسیار نوپا است. به دلیل ناشناخته بودن آی او تی همۀ ما دوست داریم بفهمیم که اینترنت اشیا چگونه بر زندگی ما تآثیر خواهد‌گذاشت. هر روز دستگاه‌های زیادی به IOT می‌پیوندند و شبکه آی او تی را گسترش می‌دهند. گسترش این شبکه می‌تواند پیامدهای مثبت و منفی بر روی زندگی ما داشته‌باشد. با پیشرفت اینترنت اشیا شاهد تغییرات گسترده در زندگی افراد نیز خواهیم بود اما اکنون بهترین کاری که می‌توانیم انجام دهیم این است که در مورد اینترنت اشیا، کاربردهای آن و نحوۀ استفاده درست از آن تحقیق کنیم. تا زمانی که استفاده از اینترنت اشیا متداول‌تر شد از داده‌ها و حریم شخصی خود با آگاهی کامل محافظت کنیم.
