سیستم مانیتورینگ شبکه چیست؟

تاریخچه مانیتورینگ

حدوداً از دهه 50 میلادی بود که نیاز به سیستم مانیتورینگ شبکه احساس شد. این احساس نیاز بر اثر پیشرفت روز افزون صنعت و مشکلات سیستمهای کنترلی قدیمی ایجاد شد و شدت گرفت. مشکلات سیستمهای کنترلی قدیمی شامل نویز، خطایابی و زمانگیر بودن فرآیند خطایابی میشد. در سال 1960 نسل جدید کنترل کننده ها یعنی سیستمهای کنترل کننده منطقی به صنعت ورود پیدا کردند.

این سیستمها مشکلات اولیه یعنی نویزها و حجم تابلوهای کنترل کننده را تا حدود زیادی حل کردند، اما مشکلات مربوط به خطایابی همچنان پابرجا بود. مشکل بازرسی وضعیت لحظه ای نیز از دیگر معایب سیستمهای قدیمی بود که هنوز رفع نشده بود. بالاخره در سال 1975 سیستمهای مانیتورینگ طراحی شدند و در کنار سیستمهای کنترل کننده قبلی مورد استفاده قرار گرفتند.

امروزه نیز سیستم مانیتورینگ شبکه از اجزاء اصلی سیستمهای کنترلی محسوب میشوند. مانیتورینگ در حال حاضر از مهم‌ترین فاکتورهای اتوماسیون است و صنایع مهمی نظیر پتروشیمی، صنایع شیمیایی، پایگاههای تأمین انرژی و … بدون وجود مانیتورینگ امکان ادامه فعالیت را نخواهند داشت.

مانیتورینگ چیست؟    

مانیتورینگ شبکه عبارت است از فرآیند جمع آوری اطلاعات در مورد نحوه عملکرد محیط های نرم افزاری و سخت افزاری شبکه، به منظور کسب اطمینان از عملکرد صحیح سرویس‌ها. در مانیتورینگ اولیه، عملکرد سخت افزارها چک می‌شود، اما در مانیتورینگ پیشرفته وضعیت عملکردی کلی به صورت جزء به جزء مورد بررسی قرار می‌گیرد. این بررسی‌ها میتواند شامل میانگین زمان پاسخ‌دهی، تعداد اپلیکیشن‌های فعال، میزان خطا ها و درخواست‌ها، میزان استفاده از cpu و در دسترس بودن اپلیکیشن‌ها شود.

نظارت یا مانیتورینگ شبکه طی سه مرحله انجام می‌شود که عبارتند از: مانیتورینگ پایه‌ای، مانیتورینگ نرم‌افزاری و مانیتورینگ تشریحی.

در مانیتورینگ پایه‌ای عملکرد سطحی نرم‌افزارها شامل ابزارهای فیزیکی یا مجازی، مانند سرورها cpu ها و vm ها مورد بررسی قرار می‌گیرند.

مانیتورینگ نرم‌افزاری نیز اشاره دارد به تحلیل بخش‌های فعال دیوایس‌ها. این بخش از نظارت شامل میزان استفاده از cpu‌، بارگذاری، حافظه و میزان vm  فعال می‌شود.

در مانیتورینگ تشریحی نیز اطلاعات در قالب گراف‌ها، چارت‌های اطلاعات و یا داشبوردهای GUI‌ نمایش داده میشوند. این بخش از نظارت از طریق ابزارهایی که بر داده‌های بصری تمرکز دارند، انجام می‌گیرد.

ویژگی‌های سیستم مانیتورینگ شبکه مناسب چیست؟

• نصب و راه‌اندازی آسان
• رفع سریع مشکلات
• فرصت جا‌جایی به سیستم‌های Redundant
• کشف مشکلات عملکردی پیش از گسترش مشکلات
• داده‌های عملکردی بلند مدت، بدون نیاز به راهکارهای گمراه کننده
• خدمات پشتیبانی با کیفیت

نصب و راه‌اندازی آسان

هر فردی که بتواند یک شبکه ساده را پیکربندی کند، برای مثال یک روتر DSL نصب کند و یک شبکه کوچک راه‌اندازی کند، قادر است نرم افزار مانیتورینگ را با تنظیمات ابتدایی و ساده، نصب و پیکربندی نماید و از آن در راستای مانیتورینگ جامع تجهیزات شبکه بهره گیرد.

رفع سریع مشکلات

در سیستم مانیتورینگ شبکه، خطاهای سیستمی با یک ریبوت ساده برطرف خواهند شد. در چنین حالتی، ادمین می‌تواند یک سرویس را به یک سیستم بکاپ در حالت Redundant سوییچ کند. ادمین باید این سیستم را قبلا برای حوادث غیر منتظره آماده کرده باشد. در واقع مانیتورینگ شبکه تنها با یک استراتژی مناسب جهت اجرا در مواقع بحرانی کاربردی خواهد بود.

فرصت جا‌بجایی به سیستم‌های  Redundant

شما به یک استراتژی بازیابی در مواقع بحرانی نیازمند هستید. شما می‌توانید با بررسی سامانه های اداری خود، لیستی از سیستم‌های ضروری را در سازمان خود بیابید و برای هر سیستم یک استراتژی بازیابی مناسب جهت اجرا در مواقع بحرانی طراحی نمایید. بسیاری از سیستم‌ها پیش از به وجود آمدن، یک سری خطاهای کلی و رفتارهای غیرعادی از خود بروز می‌دهند (مثل هنگامی که به افزایش سربار (Overload) نزدیک می‌شوند).

با تعریف بازه مجاز عملکرد (Threshold) برای شاخص‌های خود، می‌توانید مشکلات کوچک را پیش از این که به یک کابوس بزرگ تبدیل شوند، برطرف نمایید. لازم به ذکر است سیستم مانیتورینگ شبکه امکان تعریف عملیات بازیابی را برای سرورها و کلاینت‌های موجود در سازمان برای کاربران فراهم آورده است.

کشف مشکلات عملکردی پیش از گسترده شدن مشکلات

یکی از مزایای استفاده از سیستم مانیتورینگ شبکه، کشف و رفع مشکلات عملکردی کل سیستم، اعم از نرم‌افزار و سخت‌افزار است. سیستم نظارت به شما این امکان را می‌دهد که پیش از پیشرفت مشکلات و ایجاد ضرر و زیان،آنها را به سرعت حل کنید.

داده‌های عملکردی بلندمدت، بدون نیاز به راهکارهای گمراه کننده

این موارد به کمی دانش فنی نیاز دارد، اما استفاده از گراف‌ها بسیار راحت و آسان است. در این گراف‌ها شما به راحتی می‌توانید رفتارهای غیر معمول، مثل رشد ثابت در ترافیک یا یک سربار (Overload) را کشف کنید. داده‌های عملکردی بلند مدت، به شما امکان برنامه‌ریزی و در پی آن ارتقا تجهیزات یا زیرساخت شبکه را خواهند داد.

خدمات پشتیبانی با کیفیت

 با وجود اینکه بسیاری از سازمان‌ها و شرکت‌های بزرگ و کوچک هنوز اطلاعی از وجود و نیاز مانیتورینگ در سیستم خود ندارند، اما خیلی از شرکت‌هایی هم که به این نیاز پی بردند و یک سیستم مانیتورینگ را برای شرکت و سازمان خود راه‌اندازی کردند، باز هم در بسیاری از قسمت‌ها به مشکل برمی‌خورند. اینجا است که به وجود یک تیم با تجربه و متخصص در زمینه مشاوره اصولی و پشتیبانی فنی نیاز پیدا می‌شود. البته باید توجه داشت که در بحث مانیتورینگ خیلی از افراد مدعی علم و تخصص حوزه مانیتورینگ هستند اما در عمل هیچ کمکی نمی‌توانند به شما بکنند، لذا برای مشاوره در این زمینه حتما به نمایندگی های مجازی که در این حوزه فعالیت می‌کنند مراجعه کنید تا بتوانید یک تجربه لذت بخشی را از مانیتورینگ سیستم‌های خود داشته باشید.

معیارهای مهم در انتخاب سیستم مانیتورینگ شبکه

معیارهای انتخاب یک سامانه مانیتورینگ برای مدیران و متخصصین شبکه می‌تواند متفاوت باشد. ممکن است معیارهایی برای یک متخصص در یک سازمان مهم باشد، ولی برای متخصصی در سازمانی دیگر آن معیار در اولویت‌های بعدی قرار بگیرد. در ادامه به ۸ عامل مهم برای انتخاب سامانه مانیتورینگ اشاره خواهیم داشت:

• آیا سامانه مانیتورینگ، محصولی مجتمع و یکپارچه است یا بایستی در کنار آن، چندین افزودنی نصب گردد؟
• آیا سامانه مانیتورینگ به سادگی قابل پیکربندی است؟
• آیا این سامانه تمامی عملکردهای مورد نیاز سازمان را دارا است؟
• آیا پیام‌های هشدار به صورت بلادرنگ به مدیر سیستم منتقل می‌شود؟
• آیا یک نفر (متخصص شبکه) می‌تواند سیستم را مدیریت کند؟
• آیا این سامانه به سخت افزار های مخصوصی نیاز دارد؟
• آیا خدمات پشتیبانی و نصب برای مشتریان توسط تولیدکننده و نمایندگی‌های آن وجود دارد؟
• آیا سامانه مانیتورینگ مقرون به صرفه است؟

پاسخ به تمامی این سوال‌ها برای درک بهتر نیاز به سیستم مانیتورینگ حائز اهمیت است لذا برای دریافت پاسخ به سوال‌هایی که مطرح شد پیشنهاد می‌کنیم، مقاله معیارهای انتخاب سیستم مانیتورینگ شبکه را مطالعه نمایید.

انواع ابزارهای سیستم مانیتورینگ شبکه

ابزارهای نظارت بر شبکه نیازمند سیستم‌ها و امکانات بسیار قدرتمندی هستند. برای مثال برخی از قدرتمندترین و مشهورترین ابزارها برای اجرا نیاز به حداقل دو سرور برای راه اندازی دارند که شامل یک پایگاه داده و یک سرور اجرای نرم‌افزار می‌شود. اما در صورتی که سیستمهای شما خیلی عظیم و پرکار نیستند، نیازی به این تجهیزات نخواهید داشت. نظارت بر شبکه های کوچک نیازی به سیستمهای خیلی قدرتمند ندارند و باید توجه داشته باشید که قیمت این ابزارها نیز به مراتب کمتر هستند. در ادامه شما را با بهترین ابزارهای مانیتورینگ در جهان آشنا می‌کنیم.

Solar Winds IP Monitor

 Solar wind یکی از سازندگان سیستم‌های شبکه و ابزارهای مدیریتی است. از آنجایی که این شرکت به دنبال پیشرفت بیشتر بود، ابزارهای رایگان مانیتورینگ را نیز طراحی کرد که هرکدام عملکردهای مختلفی در شبکه دارند. SolarWind TFTP Server و همچنین Advanced Subnet Calculator دو مورد از بهترین نمونه های این شرکت هستند.

برای تکمیل ابزارهای نظارت، این شرکت برنامه Solar Winds IP Monitor  را ارائه داد. این برنامه کامل و جامع، ابزاری لازم برای مدیریت مانیتورینگ شبکه، سرور و برنامه‌های کاربردی است. این ابزار از بیشتر پروتکلهای استاندارد مثل SNMP و WMI استفاده می‌کند.

مزایای برنامه Solarwind

این برنامه در ابتدا از قابلیت کشف خودکار استفاده می‌کند تا اجزای سازمان را پیدا کند. همچنین از قابلیت نظارت هوشمند نیز برخوردار است. این دو قابلیت باعث سادگی در استفاده از این ابزار می‌شوند. همه این موارد باعث شده است تا شما یک دید کلی و شفاف از محیط شبکه خود داشته باشید. این سیستم همچنین می‌تواند هشدارها و گزارش‌های متنوعی برای اطمینان شما و آگاهی از ایرادهای برنامه و شبکه ارسال کند.

این سیستم تحت وب، رابط کاربری کاملا ساده ای دارد که به راحتی قابل شخصی سازی است. همچنین این رابط کاربری از Drag-and-drop نیز پشتیبانی می‌کند تا اضافه کردن در شبکه به راحتی انجام گیرد و تمامی آمار و گزارشاتی که نیاز دارید به راحتی برای شما فراهم شود. این ابزار یک نسخه ۱۴ روزه رایگان دارد و برای استفاده از آن با تمام امکانات لازم است اشتراک خریداری کنید.

معایب نرم افزار Solarwind

این برنامه با وجود تمام مزایا، معایبی نیز دارد. یکی از مهمترین معایب آن غیر رایگان بودن آن است. شما تنها به مدت ۱۴روز امکان استفاده از این سرویس را دارید و برای استفاده از تمام امکانات آن باید هزینه پرداخت کنید. از دیگر معایب آن نداشتن آپشن بک آپ و مانیتورینگ زنده است. همچنین برای استفاده از این نرم‌افزار باید آخرین نسخه از SQL را داشته باشید. برای اجرا کردن این نرم‌افزار نیز نیاز به دو سرور خواهید داشت. همچنین یکی دیگر از معایب بزرگ آن close source  با به اصطلاح متن‌بسته بودن آن است که به دلیل دسترسی نداشتن به کدهای ساختاری آن نمی‌توان آن را در جهت نیاز خود گسترش داد و به همین دلیل یک باگ امنیتی بزرگی را به وجود می‌آورد تا هکرها به راحتی بتوانند به منابع آن نفوذ کرده و اطلاعات شرکت هایی که از این نرم‌افزار استفاده می‌کنند را استخراج کنند.

PRTG Network Monitor

نرم افزاری قدرتمند برای نظارت بر شبکه و سیستم های مبتنی بر ویندوز است. این نرم افزار برای شبکه های کوچک، متوسط و بزرگ مناسب است و قادر به نظارت بر شبکه های LAN، WAN، WLAN و VPN می‌باشد. شما همچنین می توانید وب سایت ها، ایمیل ها و پرونده های سرور، سیستم های لینوکس، ویندوز، روترها و بسیاری دیگر را تحت نظارت داشته باشید.

مزایای نرم افزار PRTG

 از مهم ترین مزایا و ویژگی های این نرم‌افزار می توان به بهینه‌سازی سیستم‌ها و دستگاه‌های مورداستفاده، به‌منظور کاهش Downtime اشاره کرد، همچنین این نرم افزار می‌تواند مدیریت گروه‌ها و یوزرهای مدیریتی در شبکه را بر عهده بگیرد و همچنین قابلیت ارسال آلارم‌های تعریف‌شده از قبل به گوشی همراه را نیز دارا است.

معایب نرم افزار PRTG

ممکن است شرکت ها برای مانیتور کردن هرچه بهتر شبکه خود، نیاز به یک نقشه شبکه سفارشی داشته باشند، اما بزرگترین اشکال این است که این نرم‌افزار نمی‌تواند به صورت خودکار این کار را انجام دهد. این بدان معناست که نقشه های شبکه باید به صورت دستی تولید شوند که ممکن است زمان زیادی را به خود اختصاص دهد. ممکن است خیلی از شرکت‌ها بخواهند از پروتکل SNMP که یکی ز محبوب ترین پروتکل های مانیتورینگ است استفاده کنند، اما بزرگترین مشکل این است این نرم افزار دائما دارای خطای SNMP است که این مورد می‌تواند منجر به گمراه شدن کاربر شود. اشکال دیگری که می‌توان به آن اشاره کرد سخت بودن تنظیمات در PRTG به خاطر عدم دسترسی به منبع و دیتا آن و در نتیجه به روز نبودن این نرم افزار است.

CACTI

 یکی از نرم‌افزارهای رایگان مانیتورینگ شبکه نرم‌افزار Cacti است که به صورت Open Source می‌باشد. نرم‌افزار Cacti توسط پروتکل SNMP به دستگاه‌های مورد نظر شما متصل و آنها را طی Interval تنظیم شده توسط شما بررسی می‌کند. این نرم‌افزار بر پایه PHP/MySQL می‌باشد که عمدتا بر روی سیستم‌عامل‌های لینوکسی نصب و راه‌اندازی می‌شود و جهت ارائه گراف های خود از نرم‌افزار بسیار خوب RRDTool بهره برداری می کند.

مزایای CACTI

از مزایای بزرگ CACTI می‌توان به رایگان بودن و OPEN SOURCE بودن آن اشاره کرد. همچنین می‌توانید در این نرم‌افزار گراف‌ها و نمودارهای سفارشی ایجاد کنید. اگر می‌توانید از طریق SNMP داده ها را از دستگاه خارج کنید ، CACTI  می تواند آن را به صورت نمودار ایجاد کند. شما همچنین به نمودارها محدود نیست ، اعداد صحیح را می‌کشد و آنها را به عنوان متن نمایش می‌دهد.

معایب CACTI

با توجه به اینکه این نرم‌افزار یک نرم‌افزار ساده ای است، نمی‌تواند نیاز کاربران را در حوزه مانیتورینگ رفع نماید زیرا تنها یک روش برای برای دریافت و پایش اطلاعات را میتواند ساپورت کند و آن فقط پروتوکل SNMP است. در نتیجه اگر کاربران سخت افزارهایی داشته باشند که از این پروتوکل استفاده نکرده باشند، این برنامه نتیجه ای برای آنها نخواهد داشت. همچنین از این نرم‌افزار پشتیبانی قوی صورت نمی‌گیرد به همین دلیل اگر شما با مشکلی در این زمینه مواجه شدید به سختی می‌توانید این مشکل را برطرف کنید.

زبیکس ZABBIX

زبیکس یک پلتفرم مانیتورینگ شبکه است که می‌تواند در سیستم‌های آموزشی، بانکداری و امور مالی، تأمین انرژی و منابع شیمیایی، پزشکی و داروسازی، دولتی، بازاریابی و صنعت مورد استفاده قرار بگیرد. با استفاده از این نرم افزار، حجم بالایی از اطلاعات از منابع مختلف مجازی، سرویسها و شبکه ها و دستگاه ها به صورت لحظه ای جمع آوری شده و نظارت بر آنها امکان پذیر خواهد شد.

 زبیکس به کاربران امکان جمع آوری، تحلیل و نمایش بصری داده‌های آماری را خواهد داد. قابلیت تشخیص مشکلات در این پلتفرم بسیار پیشرفته است. این پلتفرم به سیستم هشدار هوشمند و اتوماتیک مجهز است و کاربر را از مشکلات و تغییرات به وجود آمده آگاه خواهد کرد.

مزایای زبیکس:

از مهمترین مزایای ZABBIX رایگان بودن آن است. در حال حاضر یافتن یک سیستم مانیتورینگ شبکه با امکانات زیاد، بدون پرداخت هزینه امکان‌پذیر نیست. اکثر نرم افزارهای موجود در این زمینه اکانت‌های چند روزه رایگان دارند و پس از یک دوره کوتاه ناچار به شارژ مجدد آنها خواهید بود.

امکان مدیریت از راه دور، ارسال نوتیفیکیشن و رابط کاربری آسان، از دیگر مزایای زبیکس هستند. نصب این نرم‌افزار بسیار ساده و در چند دقیقه قابل انجام است. این پلتفرم هم برای کنترل سیستم‌های کوچک و هم شبکه‌های بزرگ سازمانی قابل استفاده است. این سیستم به صورت تلفنی و آنلاین پشتیبانی می‌شود.

در زبیکس داده ها در قالب گراف‌ها، نقشه‌های شبکه، داشبوردها، اسلاید شو و پیام‌ها نمایش داده می‌شوند. یک خبر فوق‌العاده این است که این نرم‌افزار با این همه ویژگی‌های منحصربه‌فرد ، دارای یک نمایندگی رسمی در ایران و خاورمیانه است که اطلاعات آن در سایت رسمی ZABBIX قابل مشاهده است.

معایب زبیکس

زبیکس یک پلتفرم بر پایه وب است و نسخه دسکتاپ، اندروید و ios ندارد. البته وب بیس بودن زبیکس مبنی بر محدودیت آن نیست، زیرا این پلتفرم با توجه به امکانات زیادی که دارد در صورت تبدیل شدن به نسخه دسکتاپ، فضای زیادی را اشغال خواهد کرد.

پیشنهاد سدیدآفرین

با بررسی دقیق نرم‌افزارهای مانیتورینگ توسط متخصصین حوزه IT شرکت سدیدآفرین که سال‌ها بر روی سیستم‌های مانیتورینگ در جهان تحقیق و تفحس کرده‌اند، به این نتیجه رسیده‌اند که برترین سیستم مانیتورینگ شبکه در دنیا از لحاظ پشتیبانی فنی و تخصصی و همچنین پشتیبانی این سیستم از تمامی سخت افزارهای موجود در جهان که قابل دریافت داده‌ها را دارند، سیستم مانیتورینگ زبیکس است. شما می‌توانید در صورت نیاز تنها با پر کردن یک فرم درخواست نصب و راه‌اندازی سیستم مانیتورینگ شبکه زبیکس، از مشاوره رایگان متخصصین این شرکت بهره گیرید و در کمترین زمان سیستم مانیتورینگ شخصی خود را داشته باشید.